Obowiązywanie

Świadczenie rodzicielskie obowiązuje od 01.01.2016 r.

Kto może otrzymać świadczenie rodzicielskie

Świadczenie rodzicielskie przysługuje:

1. matce lub ojcu dziecka, z uwzględnieniem ustępu 2.
2. opiekunowi faktycznemu dziecka (tj. osobie faktycznie opiekującej się dzieckiem, jeżeli wystąpiła z wnioskiem do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka) w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 14-go. roku życia; 
3. rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 7-go roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego - do ukończenia 10-go. roku życia; 
4. osobie, która przysposobiła dziecko, w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 14-go roku życia. 

Świadczenie rodzicielskie dla ojca dziecka

Świadczenie rodzicielskie przysługuje ojcu dziecka w przypadku:

• Skrócenia okresu pobierania świadczenia rodzicielskiego na wniosek matki dziecka po wykorzystaniu przez nią tego świadczenia za okres co najmniej 14 tygodni od dnia urodzenia dziecka. 
• Śmierci matki dziecka. 
• Porzucenia dziecka przez matkę.

Okres pobierania świadczenia rodzicielskiego

Świadczenie rodzicielskie przysługuje przez okres:

• 52 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie, przysposobienia jednego dziecka lub objęcia opieką jednego dziecka. 
• 65 tygodni – w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia dwojga dzieci lub objęcia opieką dwojga dzieci. 
• 67 tygodni – w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia trojga dzieci lub objęcia opieką trojga dzieci. 
• 69 tygodni – w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia czworga dzieci lub objęcia opieką czworga dzieci. 
• 71 tygodni – w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia pięciorga i więcej dzieci lub objęcia opieką pięciorga i więcej dzieci. 

Termin rozpoczęcia świadczenia

Świadczenie rodzicielskie przysługuje od dnia:

• Porodu – w przypadku osób wymienionych w ustępie 1, punkt 1. 
• Objęcia dziecka opieką w wieku do ukończenia 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do ukończenia 10 roku życia. 
• Przysposobienia dziecka – nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do ukończenia 10 roku życia. 

Ważna zmiana od 19-03-2025r. 
19 marca 2025r. weszły w życie przepisy ustawy z dnia 6 grudnia 2024r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. z 2024, poz. 1871) - zgodnie z którymi został wydłużony okres pobierania świadczenia dla rodziców „wcześniaków”.

Jeżeli dziecko urodzi się przed ukończeniem 28-go tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1000 g okresy te ulegną wydłużeniu o tydzień za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 15-go tygodnia po porodzie.
W przypadku urodzenia dziecka po ukończeniu 28-go tygodnia ciąży i przed ukończeniem 37-go tygodnia ciąży i z masą urodzeniową większą niż 1000 g podstawowe okresy świadczenia wydłużą się 
o tydzień za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 8-go tygodnia po porodzie.
W sytuacji urodzenia dziecka po ukończeniu 37-go tygodnia ciąży i jego pobytu w szpitalu, pod warunkiem, że pobyt dziecka w szpitalu po porodzie będzie wynosił co najmniej 2 kolejne dni, przy czym pierwszy z tych dni będzie przypadał w okresie od 5-go do 28-go dnia po porodzie okresy świadczenia rodzicielskiego zostaną wydłużone o tydzień za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu w okresie od 5-go dnia do upływu 8-go tygodnia po porodzie.

Wysokość świadczenia

Świadczenie rodzicielskie wynosi 1000,00 zł miesięcznie. W przypadku urodzenia dziecka przez kobietę pobierającą zasiłek dla bezrobotnych w okresie, o którym mowa w art. 73 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, świadczenie rodzicielskie przysługuje jednemu z rodziców w wysokości różnicy między kwotą świadczenia rodzicielskiego a kwotą pobieranego przez kobietę zasiłku dla bezrobotnych, pomniejszoną o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Obliczanie świadczenia za niepełny miesiąc

Kwotę świadczenia rodzicielskiego przysługującą za niepełny miesiąc ustala się, dzieląc kwotę świadczenia przez liczbę wszystkich dni kalendarzowych w miesiącu, a otrzymaną kwotę mnoży się przez liczbę dni kalendarzowych, za które świadczenie przysługuje. Kwotę świadczenia za niepełny miesiąc zaokrągla się do 10 groszy w górę.

Kto nie może otrzymać świadczenia rodzicielskiego

Świadczenie rodzicielskie przysługuje osobom, które:

• Nie pobierają zasiłku macierzyńskiego lub uposażenia macierzyńskiego. Uposażonymi do tego świadczenia będą więc bezrobotni, studenci, rolnicy oraz osoby wykonujące pracę na podstawie umów cywilnoprawnych. Osoby zatrudnione lub prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, które nie pobierają zasiłku macierzyńskiego, również mogą ubiegać się o świadczenie rodzicielskie.

• Nie są uprawnione do zasiłku macierzyńskiego lub uposażenia macierzyńskiego, jeżeli:

  • Co najmniej jeden z rodziców dziecka lub osoba, o której mowa w ust. 1 pkt 2 lub 3, otrzymuje zasiłek macierzyński lub uposażenie za okres urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego.

  • Dziecko zostało umieszczone w pieczy zastępczej.

  • Jeden z rodziców dziecka lub osoba, o której mowa w ust. 1 pkt 2 lub 3, nie sprawują lub zaprzestali sprawowania opieki nad dzieckiem, w tym w związku z zatrudnieniem lub wykonywaniem innej pracy zarobkowej, które uniemożliwiają sprawowanie tej opieki.

  • W związku z wychowywaniem tego samego dziecka lub w związku z opieką nad tym samym dzieckiem, jest już ustalone prawo do świadczenia rodzicielskiego, dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna.

  • Osobom, o których mowa w ust. 1, przysługuje za granicą świadczenie o podobnym charakterze do świadczenia rodzicielskiego, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Ustalanie prawa do świadczenia

Prawo do świadczenia rodzicielskiego ustala się, począwszy od miesiąca urodzenia lub przysposobienia dziecka, a w przypadku opiekuna faktycznego dziecka i rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej,  od miesiąca objęcia dziecka opieką, jeżeli wniosek o ustalenie prawa do świadczenia rodzicielskiego został złożony w terminie 3 miesięcy, licząc od dnia urodzenia lub przysposobienia dziecka, a w przypadku opiekuna faktycznego dziecka i rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, od dnia objęcia dziecka opieką.
W przypadku złożenia wniosku po terminie, nie później jednak niż w okresie 52 tygodni, w przypadku urodzenia  (przysposobienia, objęcia opieką) jednego dziecka i odpowiednio dłużej w przypadku urodzenia (przysposobienia, objęcia opieką) więcej dzieci, prawo do świadczenia rodzicielskiego ustala się, począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek.

W przypadku gdy świadczenie rodzicielskie przysługuje ojcu dziecka, termin 3 miesięcy, jest liczony od dnia skrócenia okresu pobierania świadczenia rodzicielskiego, śmierci matki dziecka lub porzucenia dziecka przez matkę

Zbieg uprawnień

W przypadku zbiegu uprawnień do następujących świadczeń:

1. Świadczenie rodzicielskie 
2. Świadczenie pielęgnacyjne 
3. Specjalny zasiłek opiekuńczy 
4. Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego 
5. Zasiłek dla opiekuna 

– przysługuje jedno z tych świadczeń wybrane przez osobę uprawnioną.